רונן שהרבני

רונן שהרבני

תהודה 4145 ,2023 פסל סאונד קינטי –16 ערוצים

להקת מטוטלות נעה בחלל: הן מתחילות באופן רנדומלי וכאוטי, אך לומדות זו את זו ויודעות להתלכד יחד לכדי תנועה גלית, הרמונית והמשכית. תנועה זו מלווה בקולות עטלפים שהוקלטו במעבדה של פרופ׳ יוסי יובל, החוקר תפיסה וקוגניציה של יונקים. קולות אלה הותאמו לאוזן האנושית, אך החלל מכיל גם קולות בלתי נשמעים — תדרים ורבדים נוספים המתגלים עם הזמן.

לקראת סיומה של התערוכה, העוסקת כולה בהיבטים שונים של הנראה, המיצב הקינטי שיצר רונן שהרבני מעלה את השאלה: איך אפשר לראות באמצעות קול? איך אפשר לשמוע דימוי? לעטלפים יש יכולת כזו: הם מפיקים קולות תוך כדי תנועה במרחב ומשתמשים בהדים החוזרים כדי לבנות דימוי מדויק של סביבתם. שהרבני מפרק ומרכיב מחדש את היסודות הללו לכדי סביבה שבה בני האדם יכולים לשמוע את הבלתי נשמע.

שהרבני נוהג לעבוד עם טכנולוגיות מתקדמות, בין השאר למידת מכונה (Learning Machine) ומייצר באמצעותן תנועתיות חזרתית המזמנת בחינה מחודשת של נקודת המבט האנושית. רקדנים מוחלפים כאן במטוטלות טכנולוגיות, המגלמות יחסים משתנים בין האינדיבידואל ובין הקבוצה, תוך יצירת חיבורים חדשים בין חומר, חלל, תנועה וקול. למטוטלות מנועים זעירים ממוחשבים, והן עוברות תהליך של למידה באמצעות בינה מלאכותית. את הקוד לעבודה כתב עדי שהרבני, אחיו של רונן, כך שכל מטוטלת תדע לפעול באופן עצמאי כמו גם להסתנכרן עם שכנותיה ולהשפיע עליהן. הקהל מוזמן לאחוז בגלאי אולטרה־סאונד ולשמוע באמצעותו את תנועות הנוף האקוסטי המשתנה. זהו מהלך שממחיש את מגבלות התפיסה האנושית ומרחיב את גבולותיה. ממדי החלל הם שמגדירים את אפשרויות התנועה ואת תדריה, ובמסגרתם אנו מתבקשים לסגל לעצמנו התבוננות מסוג אחר: אם בחוויה האנושית חוש הראייה הוא הדומיננטי ביותר, כאן אפשרויות השמיעה מאתגרות אותו ויוצרות מציאות חושית חדשה ובלתי מוכרת. כך אנו יכולים לנוע ביחס לתהודת המטוטלות המתפזרות והמתלכדות במרחב, ולהסתנכרן עם תנועתן בכוח ההקשבה בלבד.

صدى 4145

 رونين شهرباني

تتراقص مجموعة بندولات في الهواء: تبدأ حركتها على نحو عشوائي وفوضوي، لكن، سرعان ما يتعرّف كل بندول على الآخر، فتتوافق البندولات بحركة متموجة ومنسجمة ومتواصلة. ترافق هذه الحركة أصوات خفافيش سُجّلت في مختبر بروفسور يوسي يوفال، باحث يدرس الإدراك لدى الثدييات. تم معالجة هذه الأصوات وتكييفها للأذن البشرية، كما أضيف للفضاء أصواتًا غير مسموعة - ترددات وطبقات أخرى تتكشف مع الوقت.

على مشارف نهاية المعرض الذي يتناول جوانب عدّة للمرئي، يطرح العمل التركيبي الذي أنشأه رونين شهرباني السؤال: كيف يمكننا أن نرى بواسطة الضوء؟ كيف يمكننا أن نسمع الصورة؟ تملك الخفافيش مقدرة على القيام بذلك: إذ تصدر أصواتًا أثناء حركتها في الفضاء وتستخدم أصداء الصوت لتشكيل صورة دقيقة تحاكي بيئتها. يفكك شهرباني هذه الأسس ويعيد صياغتها ويبني بيئة تتيح للبشر سماع الأصوات الخافتة.

يستخدم شهرباني في ممارسته الفنية تقنيات متطورة، من بينها التعلم الآلي (Machine Learning)، ويوظفها لإنتاج حركة متكررة تحفّز على التفكير بوجهة النظر البشرية. يتم استبدال الراقصين هنا ببندولات تكنولوجية تمثل العلاقات المتبدلة بين الفرد والمجموعة، بينما تُصاغ روابط جديدة بين المادة والفضاء والحركة والصوت. يُدعى الجمهور للإمساك بكاشف الموجات الفوق صوتية والإصغاء لحركة المشهد الصوتي المتحوّل. هذه خطوة توضّح حدود الإدراك البشري وتعمل على توسيعها. أبعاد الفضاء هي ما يحدد إمكانيات الحركة وتردداتها، وفي داخلها يُطلب منا أن نتكيّف مع تأمل من صنف آخر: لو كانت حاسة البصر هي الحاسة السائدة في التجربة البشرية، إمكانيات حاسة السمع هنا تتحدى ذلك وتخلق واقعًا حسّيًّا جديدًا غير مألوف. وهكذا يمكننا التحرك بالتوازي مع حركة البندولات الموزعة والمتوافقة في الفضاء، وأن نزامن حركتنا مع حركتها بقوة الإصغاء وحدها.