אשחר חנוך קלינגבייל
אשחר חנוך קלינגבייל
השל(י)ח, 2023, עיפרון על נייר, אלומיניום והקרנה
אשחר חנוך קלינגבייל עוסק מזה שנים בהתחקות אחר ייצוגו של החלל החיצון, בעודו לוכד בעפרונותיו את תוואי המציאות באמצעות הטבעתו בנייר. הדימויים שהוא יוצר הם אינטנסיביים ודחוסים, אך גם חמקמקים ונסוגים מתיאור פיגורטיבי. עבודתו Mes(ə)njer מתייחסת לאובייקט שמקורו מחוץ למערכת השמש שלנו, אשר זוהה בעודו חולף דרכה ב־2017 במרחק כה רב שלא אפשר תיעוד ויזואלי קרוב שלו. משמעות השם שניתן לו — אומואמואה (Oumuamua) — היא שליח מהעבר הרחוק המנסה להגיע אלינו. ואכן, מאז שהתגלה רבים עוסקים בניסיון לדמיין ולשער את תכונותיו.
המרחב שיצר קלינגבייל מזמן תהליך דומה של חיפוש בתוך הלא נודע — עולם מושחר ובו הבדלים דקים וטקסטורות משתנות. כל אלו מעודדים התבוננות לאורך זמן. חווית החיפוש הפיזית מועצמת אל מול גיליונות הנייר הגדולים, המוטענים באנרגיה האינטנסיבית של עבודת היד הרושמת. ניירות מושחרים אלה הופכים למסה, לאובייקט שהוטמעו בו ימים ארוכים של עבודה עמלנית, המסוּמנת ומקוּדדת בקנה מידה: חריצי קווים אנכיים, חזרתיים, המהדהדים פעולות של מיפוי וסריקה.
עקבות הפעולה הרישומית מכוננות עולם המגיח מזמן אחר, כזה שאפשר ללמוד עליו דרך החזרי האור שלו. בחקר החלל קריאת הנתונים של החזרי האור היא הבסיס להסקת מסקנות לגבי אופיים ותכונותיהם של אובייקטים. וכך, גם במיצב מותאם־האתר של קלינגבייל, האור מקרב ומרחיק את השדה הרישומי מיכולת ההכרה של המתבונן.ת. האור, גל שמגיע ממקומות רחוקים בזמן, מתועד שנים רבות בטלסקופים במטרה לתת משמעות ליקום. על פי ד״ר יאיר הרכבי מביה״ס לפיזיקה ואסטרונומיה, שליווה את חממת האמנים, אל האור נוספו לאחרונה גם גלי הכבידה, שחושפים מידע חדש על אודות היקום. במעבר מרישומים המוצמדים לקיר לאלו התלויים והמתפתלים באוויר, הפך קלינגבייל את הרישום לאובייקט בעל כוח כבידה משל עצמו. ואולם, בשונה מהפעולה המדעית, המכנית, פעולתו הרישומית הידנית מתמקדת בחוויה החושית של חיפוש במסגרת הלא־נודע.
שימושו של קלינגבייל ברישום ליצירת מציאות חזותית בלתי קריאה מעלה על הדעת את תפיסתו של דרידה בדבר הקשר בין רישום לעיוורון. בספרו יומנו של עיוור דרידה מאפיין את המהלך הרישומי ככזה שחומק משדה הראייה, בטענה כי הרישום מכיל את נסיגתו ואת השהייתו של הנראה ואף מעוור את המתבוננים בו. בעולם המקביל של קלינגבייל ההתבוננות כרוכה, בין השאר, בתנועה מתמדת, ולכן גם מה שכבר נגלה שב וחומק מן העין.
צילום תמונת אמן: דניאל חנוך
المُرْسَل
يشحار حانوخ كلينغبايل
يعمل يشحار حانوخ كلينغبايل منذ سنوات على تتبع تمثيلات الفضاء الخارجي بينما يلتقط بأقلام الرصاص طرق الواقع من خلال طبعها على الورق. الصور التي ينتجها كثيفة ومضغوطة، وهي أيضًا مراوغة ومتهربة من الوصف المجازي. يتناول عمله mes(ə)njer جرمًا سماويًّا من خارج مجموعتنا الشمسية، تم اكتشافه ورؤيته للمرة الأولى في المجموعة الشمسية في عام 2017 ولم يكن بالإمكان توثيقه بصريًّا لشدة بُعده عن الأرض. اسمه أومواموا (Oumuamua) اسم مُرْسَل من الزمن الغابر يحاول الوصول إلينا، منذ رصده للمرة الأولى ينشغل الكثيرون في محاولات تخيّل وتخمين سماته.
يستدعي الكون الذي أنشأه يشحار حانوخ كلينغبايل سيرورة مماثلة في البحث عن المجهول - عالم مفعم بالسواد تنجلي فيه اختلافات دقيقة وومضات وأنسجة متبدلة. كلها عناصر تدعو للتأمل مع مرور الوقت. تحتدّ تجربة البحث المادية عند الوقوف أمام صحائف الورق الكبيرة والمشحونة بطاقة كثيفة يتكدّس فيها عمل اليد التي رسمتها. تتحول هذه الأوراق السوداء إلى كتلة، إلى جرم طُمرت فيه أيام طويلة من العمل الشاق، تم ترميزها وفق معايير: صدعات على شكل خطوط عمودية وخطوط متكررة، تمثّل صدى لإجراءات التخطيط والمسح.
تشكّل آثار عملية الرسم عالمًا يتدفق من زمن آخر، عالم يمكننا أن نتعرف عليه من خلال انعكاسات أضواءه. في بحث الفضاء، تُعدّ قراءة المعطيات عن الانعكاسات الضوئية قاعدة أساسية لاستخلاص العِبَر حول ميزات الأجرام الفلكية. وهنا أيضًا في العمل التركيبي المتلاءم مع الحيز الذي أنشأه كلينغبايل، يتحكم الضوء بقرب وبعد عالم هذه الرسومات من قدرة المتفرج/ة على استيعاب ما يراه أمامه/ا. الضوء هو مُرْسَل يأتي من أماكن بعيدة عبر الزمن، يوثّق على مدار سنوات بواسطة التيليسكوبات لكي يمنح الكون معنى. ووفقًا للدكتور يئير هركبي من مدرسة الفيزياء الفلكية الذي رافق دفيئة الفنانين، انضمّت لهذا الضوء مؤخرًا موجات الجاذبية، التي تكشف عن معلومات جديدة عن الكون. عبر الانتقال من الرسومات المعلقة على الحيطان إلى تلك المعلقة والمتراقصة في الهواء، حوّل كلينغبايل الرسم إلى جرم فضائي له قوة جاذبيته الخاصة. يجلب قصصًا عن الكون لا يمكن للضوء أن يحكيها لنا بمفرده. وخلافًا للعملية العلمية الميكانيكية، تركز عملية الرسم اليدوي على التجربة الحسية في البحث داخل المجهول.
يهتم كلينغبايل ببحث عوالم الفضاء الخارجي منذ سنوات، وهنا يلتقط بأقلامه ملامح الواقع بواسطة طبعها على الورق. التجسيدات التي خلقها كثيفة ومكدّسة لكنها مراوغة ومتهرّبة من عالم التمثيلات والمعاني. استخدام وسيط الرسم لخلق واقع بصري عصيّ على القراءة يُعيد للذهن أفكار دريدا عن العلاقة بين الرسم والعمى. في كتابه يوميات ضرير، يصف دريدا سيرورة الرسم على أنها تهرّب من مجال الرؤية، مدّعيًا أنها سيرورة تتخلل انسحاب ومكوث ما يُرى وتُسبب تراجعًا في حاسة البصر في عيون المراقبين. في كون كلينغبايل الموازي نجد أن التأمل منوط بحركة دائمة، وبالتالي سرعان ما يتراجع ويهرب من ناظرنا ما قد كُشف لنا للتو.
